حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی بدری، استاد سطوح عالی حوزه علمیه در گفتوگو با ایکنا؛ با بیان اینکه امام رضا(ع) نسبت به سایر امامان بزرگوار، با دو ویژگی خاص بیشتر مطرح و شناخته می‌شوند گفت: حضرت نخست عنوان «عالم آل محمد(ص)» را دارند که این عنوان را پیشاپیش پیامبر اکرم(ص) به ایشان داده بودند. دومین عنوان نیز «امام رئوف» است.
وی افزود: دلیل عنوان اول این بود که عظمت علمی امام(ع) در در عصر خود آن حضرت به شکل علنی جلوه کرد. امام رضا(ع) در حوزه‌های متنوع علمی با علمای ادیان مختلف و فرقه‌ها و نحله‌های فکری گوناگون، مناظرات و بحث‌های علمی متعددی داشتند و در این مناظرات، عظمت علمی امام جلوه کرد به همین سبب آن حضرت را عالم آل محمد(ص) خواندند.
این استاد حوزه علمیه یادآوری کرد: درباره دومین ویژگی ایشان ــ یعنی مهربانی، عطوفت و رأفت فراوان آن حضرت ــ نیز به قدری نسبت به مردم با توجه و احترام برخورد می‌کردند و حرمت همگان را داشتند که هر کس نزد آن حضرت می‌آمد دست خالی بر نمی‌گشت مثلاً در روایتی داریم که فردی که بشدت نیازمند بود و در سفر دچار مشکل مالی شده بود، خدمت ایشان رسید. امام(ع) وقتی وجهی را برای او تأمین کردند، ان پول را از پشت در به او دادند و فرمودند: نه من تو را ببینم و نه تو مرا ببین. من این پول را به تو دادم و نیازی به بازگرداندن آن هم ندارم. مرد در راه مانده به حضرت امام رضا(ع) گفت: وقتی به شهر خود رسیدم، پولی را که شما به من دادید را از جانب شما صدقه خواهم داد. امام فرمودند: نیازی نیست و من این پول را به تو بخشیدم. یکی از یاران از ایشان می‌پرسد که چرا چنین کردید و از پشت در وجه را به او پرداختید؟ فرمودند: برای آن که خواستم ذلت درخواست کردن و نیازمندی او را در چهره‌اش نبینم و او هم نزد من از این که درخواست کمک کرده است، شرمنده و خجل نباشد. امام در رفتار با دیگران تا این مقدار به جزئیات توجه داشتند.
مدیر حوزه علمیه امام القائم(عج) با بیان اینکه همه ائمه اطهار(ع)، عالم و اعلم زمان خود بودند، اما به سبب شرایطی که هر یک از این بزرگواران داشتند، فضایلی از ایشان برجسته‌تر و مشهور می‌شد، بیان کرد: درست است که بیشترین حجم حدیث در زمینه‌های فقهی، اخلاقی و اعتقادی از قول امام صادق(ع) رسیده است، اما وجه صداقت رفتار و گفتارشان در بین مردم بیش از علمی که در اختیار مردم قرار دادند، جلوه کرد. به همین صورت، علت این که امام رضا(ع) با نام عالم آل محمد(ع) خوانده شدند، تنوع و گستردگی علوم و معارف گوناگونی است که به سبب شرایط زمان خویش وارد آن شدند و این در حالی است که چنین شرایط و وضعیتی برای امام صادق(ع) پدید نیامده بود. بخش اعظم احادیثی که از امام صادق(ع) رسیده است، فقهی است و به همین سبب فقه ما «فقه جعفری» خوانده می‌شود. اما شرایط ایشان برای آن که درباره ادیان گوناگون وارد بحث شوند و یا با نحله‌ها و مکاتب مختلف فکری و نمایندگان آنها گفتوگو و بحث داشته باشند، به گستردگی موقعیتی که برای امام رضا(ع) پیش آمد، نبود.
وی در پاسخ به این این پرسش که این که گفته می‌شود یکی از فضایل شیعیان امام رضا(ع) این است که هر کسی امامت ایشان را پذیرفته امامت امامان بعد را نیز پذیرفته است، چه مبنایی دارد؟ تصریح داد: خود دیر به دنیا آمدن فرزند امام(ع) مسئله خیلی مهمی نبود؛ بلکه مسئله مهم این بود که وقتی امام رضا(ع) به شهادت رسید، امام جواد(ع) ۸ سال بیشتر نداشت و برای برخی شیعیان این شبهه پیش آمد که آیا شخص نابالغ می‌تواند امام باشد؟ و بر همین اساس، برخی دچار انحراف شدند؛ زیرا برای اولین بار این مسئله پیش می‌آمد که کودکی به امامت برسد. این مسئله برای برخی از شیعیان به قدری سنگین بود که از اعتقاد به امامت امام رضا(ع) نیز برگشتند و گفتند آخرین امام، همان امام موسی بن جعفر(ع) بوده است و پیرو فرقه واقفیه شدند که در امامت امام کاظم(ع) وقوف کرده بودند و می‌گفتند آن حضرت غیبت کرده است و باز خواهد گشت.
این کارشناس حوزه دین و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: عده‌ای نیز که به آن سمت و سو گرایش پیدا نکردند، در این که آیا امام جواد(ع) از علم کافی برخوردار است یا نه و آیا می‌توان او را به عنوان امام پذیرفت، دچار تردید شده بودند که بعداً وقتی عظمت علمی ایشان را در سن طفولیت دیدند، طرز تفکرشان تغییر کرد؛ لذا این نکته که فرمودید مبنی بر این که کسانی که امام رضا(ع) و بعد از آن حضرت، امام جواد(ع) را به عنوان امامت پذیرفتند «شیعه امامیه کامل» محسوب می‌شوند از همین روست؛ زیرا در پی پذیرش امامت امامی در سن پایین مسئله برای آنها حل شد و وقتی امام هادی(ع) نیز در سن پایین به امامت رسیدند، پذیرفتند.
روش برخورد امام رضا(ع) با مکاتب مختلف، عقلانی و به دور از تعصب بود
امام جماعت مسجد جامع اصفهانک درباره روش برخورد امام رضا(ع) با نمایندگان مکاتب مختلف، گفت: امام رضا(ع) یک روش بسیار منطقی، عقلانی و به دور از تعصب همراه با استدلال‌های محکم را در این مناظرات پیش می گرفتند. کسانی که با امام رضا(ع) بحث می‌کردند یا پیرو دین دیگری بودند و یا اینکه اساساً ملحد بودند و اصلاً اعتقادی به مبدأ و معاد نداشتند و مسائلی را به عنوان شک و شبهه یا اشکال به مبانی و اعتقادات اسلامی مطرح می‌کردند. امام(ع) نیز با منطق نیرومند و استدلال به اینها پاسخ می‌دادند و آنها را قانع می‌کردند.
مدیر حوزه علمیه امام القائم(عج) افزود: امام رضا(ع) با مناظرات و احتجاجات خود قوت و قدرت حجت الهی را ثابت کردند، یعنی مناظرات ایشان صرف گفتمان نبود که امام(ع) سخن خود را بگویند و دیگران هم رای خود را عرضه دارند، بلکه امام رضا(ع) در مقام اثبات حقانیت منطق دین حق و تثبیت موقیعت حجت الهی با استناد به ادله عقلی و نقلی بودند، و حتی به تورات و انجیل با زبان اصلی یعنی زبان عبری استناد می‌کردند تا حقانیت اسلام ورسول خدا(ص) و شریعت صحیح نه تحریف شده اثبات شود.
این استاد حوزه علمیه درباره برکات و اثرات زیارت آستان قدس رضوی، افزود: امام را باید حی و زنده دانست. امام بالاترین مقام را دارد و خلیفه خداوند است. مقام ائمه(ع) از همه انبیاء گذشته به جز پیامبر اکرم(ص) بالاتر است دلیل نیز زیاد داریم، یکی از این دلایل مکان تولد امیرالمؤمنین(ع) است. مکان تولد امام علی(ع) در کعبه است شیعه و سنی و وهابی همه این موضوع را قبول دارند، اما حضرت عیسی(ع) این مقام را نداشتند، ایشان زیر نخل به دنیا آمدند. البته آیه هم داریم که ائمه(ع) نفس پیامبر(ص) هستند، نفس پیغمبر اکرم(ص) هم از پیامبران دیگر بالاتر است. امام رضا(ع) هم همین‌طور هستند و چنین مقام والایی دارند.
این پژوهشگر و کارشناس حوزی ادامه داد: بنده هم مانند سایر زائرین، در حرم به این موضوع دقت کرده‌ام که همه در حرم آرامش بسیار خاصی دارند، در خارج از حرم، استرس و اضطراب وجود دارد اما در حرم این اضطراب‌ها همه از بین می‌رود. اینها به معنای همان رأفت و محبت امام رضا(ع) است.
امام جماعت مسجد جامع اصفهانک با بیان اینکه علمای بزرگ اسلامی برابر علم امام رضا(ع) خاضع و خاشع‌اند، به عنوان مثال احمدبن حنبل، رییس مذهب حنبلی درباره حدیث سلسله الذهب امام رضا(ع) که از پدرانشان نقل کرده‌اند، می‌گوید: اگر سند این حدیث را بر آدم مجنون بخوانند، شفا می‌یابد، بیان کرد: حدود دو هزار روایت از امام رضا(ع) راجع به عقاید، کلام، فقه، تفسیر و … در دست است و شیخ صدوق با استناد به آنها، کتاب عیون اخبارلرضا(ع) را نگاشت و امروز طب امام رضا(ع) و صحيفه الرضا(ع) و نیز کتاب منسوب به ایشان با نام فقه الرضا(ع) را داریم.
