سومین مرحله از مسابقات «رسالت بی‌انتها» با موضوع «الگوی زن» در جامعه الزهراء(س) برگزار می‌شود.
مسابقات «رسالت بی انتها» در جامعه الزهراء(س) برگزار می‌شودبه گزارش ایکنا، سومین مرحله از سلسله مسابقات پنج مرحله‌ای «رسالت بی‌انتها» به همت اداره کل امور فرهنگی ویژه بانوان طلبه جامعه‌الزهرا علیهاالسلام برگزار می‌شود.
این مسابقه از مجموعه کتب پنج جلدی «نقش و رسالت زن» با موضوعات مختلف برگرفته از بیانات رهبر معظم انقلاب گردآوری شده است.
سومین مرحله مسابقه از جلد دوم این مجموعه با عنوان «الگوی زن» به مناسبت دهه کرامت و هفته عفاف و حجاب انتخاب شده است.
هدف از برگزاری این مسابقه، شناسایی روش‌های صحیح انتخاب الگو و پیروی از آن، بررسی شخصیت الگوی جامع زن و حیات انسانی و الگوشناسی رفتاری و معرفتی شخصیت حضرت زهرا علیهاالسلام است.
بر اساس جدول زمان‌بندی این برنامه فرهنگی، طلاب جهت مطالعه کتاب تا ۱۰ مردادماه فرصت دارند و آزمون این مسابقه روزهای ۱۱ تا ۱۳ مردادماه به صورت آنلاین برگزار می‌شود و طلاب می‌توانند از طریق سامانه دانش‌پژوهان در این مسابقه شرکت کنند.
اسامی برگزیدگان مسابقه در تاریخ ۱۶ مرداد اعلام می‌شود و به نفرات اول مسابقه کارت هدیه یک میلیون ریالی، نفرات دوم کارت هدیه ۷۰۰ هزار ریالی و نفرات سوم کارت هدیه ۵۰۰ هزار ریالی اهدا خواهد شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، رئیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی در قم، امروز، دهم تیرماه، در نشست خبری تشریح برنامه‌های سومین جشنواره «سیره امام رضا(ع)؛ آموزه‌ها و کارکردها» که در محل این بنیاد برگزار شد، گفت: یکی از روایاتی که از امام رضا(ع) بیان شده این است که «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَکَیْفَ یُحْیِی أمْرَکُمْ؟» قالَ: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لتبعونا»؛ خداوند رحمت کند کسی را که امر ما را احیاء کند و وقتی در مورد امر ایشان سؤال شد فرمودند: امر ما زمانی احیاء می‌شود که علوم ما را یاد بگیرند و به دیگران بیاموزند؛ زیرا اگر مردم زیبایی سخنان ما را بدانند از ما تبعیت خواهند کرد.
راد ادامه داد: سیره و سخنان ائمه(ع) سراسر شامل مطالب آموزنده و تضمین‌کننده سعادت دنیا و آخرت انسان است و نه تنها برای شیعیان بلکه برای کل بشر قابل استفاده است و به همین دلیل در روایت، خطاب به ناس است؛ زیرا با فطرت انسان سروکار دارد و منطبق است. البته باید آن را با زبانی علمی و به‌روز ارائه دهیم.
رئیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی در قم با بیان اینکه برگزاری این جشنواره می‌توان مصداقی از احیای امر اهل بیت(ع) باشد، افزود: سومین جشنواره سیره امام رضا(ع) از جهت تنوع و گستره جغرافیایی با دو همایش پیشین تفاوت دارد؛ امسال جشنواره در ۵ محور اجرا می‌شود که کرسی‌های ترویجی و نشست‌های علمی، سیره امام رضا(ع) در گفتارهای استادان حوزه و دانشگاه، طرح مدرسه تابستانی رضوی؛ سومین همایش علمی سیره امام رضا(ع) و نمایشگاه کتاب رضوی، تشکیل‌دهنده محورهای این جشنواره است.
کرسی ترویجی
راد با اشاره به محور اول یعنی کرسی ترویجی و نشست علمی، بیان کرد: کرسی ترویجی با عنوان «رویکرد تمدنی به سیره امام رضا(ع)» با حضور حجج اسلام محسن الویری و حبیب الله بابائی همچنین علیرضا واسعی و کرسی «سیره‌پژوهی امام رضا(ع)، مبانی و قواعد» با حضور حمیدرضا مطهری، حسینیان‌مقدم و سیدحسین فلاح‌زاده از جمله برنامه‌هایی است که به ترتیب در روزهای ۱۲ و ۱۶ تیرماه در محل این بنیاد برگزار می‌شود.
وی با اشاره به برگزاری دو نشست علمی «مدیریت در سیره امام رضا(ع)» و «کتاب رضوی در آئینه پژوهش»، تصریح کرد: امسال با همکاری رادیو معارف در دهه کرامت، یعنی از ۱۲ تا ۲۲ تیرماه ده برنامه تولیدی با موضوع سیره امام رضا(ع) در گفتارهای استادان حوزه و دانشگاه در زمان‌بندی ۳۰ تا ۴۰ دقیقه پخش خواهد شد.
راد اظهار کرد: مدرسه تابستانی رضوی نیز در شش نقطه کشور در دو برنامه سبک زندگی رضوی با تأکید بر مسائل زن و خانواده همچنین مدرسه میراث تفسیری و حدیثی امام رضا(ع) در اصفهان، ارومیه، شیراز، میاندوآب، یزد و مازندران برگزار می‌شود.
رئیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی در قم اظهار کرد: کلاس‌های آموزشی در هر مدرسه در ۱۶ تا ۳۲ ساعت زمان‌بندی شده و به صورت حوزوی ـ دانشگاهی اداره و گواهینامه معتبر بعد از آزمون علمی به شرکت‌کنندگان ارائه خواهد شد.
جشنواره سیره مدیریتی امام رضا(ع)
وی با بیان اینکه سومین همایش «سیره امام رضا(ع)؛ آموزه‌ها و کارکردها» به عنوان بخشی از جشنواره گنجانده شده و با رویکردی نو برنامه ریزی شده است، تصریح کرد: در این بخش از جشنواره سیره مدیریتی امام رضا(ع) در سه موضوع آینده‌پژوهی در سیره امام رضا(ع)، مدیریت بحران در سیره امام رضا(ع) و روش‌شناسی سیره مدیریتی امام رضا(ع) مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
راد اضافه کرد: در این بخش همچنین سیره امام رضا(ع) در تبیین حکمت شیعی با حضور حجج اسلام خسروپناه، برنجکار و رضوی مورد بحث قرار خواهد گرفت؛ همچنین میراث و آموزه‌های فقهی امام رضا(ع) از دیگر موضوعات این همایش است که در آن میراث فقهی امام رضا(ع)؛ گونه‌ها و اعتبار، فلسفه فقه در احادیث امام رضا(ع) و قواعد استنباطی فقهی در احادیث امام رضا(ع) تبیین می‌شود.
رئیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی در قم با اشاره به برپایی نمایشگاه کتاب رضوی با تخفیف ویژه خبر داد و افزود: این نمایشگاه در دهه کرامت در چهار راه شهدا، ابتدای خیابان صفائیه، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی از ۱۳ تا ۲۳ تیرماه برپا خواهد شد.
نگاه روزآمد به سیره امام رضا(ع)
راد اظهار کرد: نگاه نو و روزآمد به سیره امام رضا(ع) در ابعاد مختلف مدیریتی، فقهی و تمدنی، مسائل زن و خانواده و مسائل اقتصادی و … از نیازهای بسیار ضروری برای امروز جامعه ما و مصداق شناساندن امر اهل بیت(ع) است که رسانه‌ها می‌تواند نقش خوبی در این زمینه ایفا کنند.
وی با تبریک دهه کرامت که از میلاد حضرت معصومه(س) تا میلاد امام رضا(ع) را شامل می‌شود، بیان کرد: دهه کرامت دهه بازگشت انسان به کرامت واقعی و حقیقی است که جز در تبعیت از آموزه‌های قرآن و سیره اهل بیت(ع) ممکن نیست و سیره امام رضا(ع) با توجه به دوره امامت متفاوت ایشان نسبت به سایر ائمه(ع) و به ویژه بحث ولیعهدی ایشان می‌تواند درس‌های زیادی برای محققان و صاحبان خرد و اندیشه داشته باشد.
همزمان با فرارسیدن هشتم شوال، سالروز تخریب قبور ائمه اطهار(ع) در بقیع، ویژه‌نامه الکترونیک این روز حزن‌انگیز منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ هشتم شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری قبرستان بقیع به عنوان مهمترین قبرستان اسلام به دست وهابیون تخریب شد. تا پیش از تخریب و ویرانی قبور مطهر بقیع توسط وهابیت متعصب که براساس معتقدات خود، به تخریب بسیاری از آثار تاریخی پرداختند، بر روی قبور پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند، گنبد‌ها و بنا‌هایی قرار داشت.
ائمه بقیع در بقعه بزرگی که به طور هشت ضلعی ساخته شده و اندرون و گنبد آن سفیدکاری شده بود، مدفون بودند. پس از تسلط وهابیون بر مدینه، آنها ضمن تخریب قبور، آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند. در جریان این واقعه بارگاه امام حسن مجتبی(ع)، امام سجاد(ع)، امام محمدباقر(ع) و امام جعفرصادق(ع) ویران شد.
آنان اضافه بر قبور مطهر ائمه معصومین(ع)، دیگر قبور را هم تخریب کردند که از جمله آنها می‌توان به قبر منسوب به فاطمه زهرا(س)، عبدالله‌بن عبدالمطلب و آمنه پدر و مادر پیامبر اسلام، قبر مطهر فاطمه بنت‌اسد(س) مادر امیرالمومنین(س)، قبر مطهر حضرت ام‌البنین(ع)، قبرعباس عموی پیامبر، ابراهیم پسر پیامبر(س)، قبر اسماعیل فرزند حضرت صادق(ع)، قبر دختر خواندگان پیامبر(ص)، قبر حلیمه سعدیه مرضعه پیامبر(ع) و قبور شهدای زمان پیامبر(ع) اشاره کرد.
حال همزمان با فرارسیدن هشتم شوال، سالروز تخریب قبور ائمه اطهار(ع) در بقیع، ویژه‌نامه این روز حزن‌انگیز در پایگاه اینترنتی حوزه‌نت منتشر شد. این ویژه‌نامه الکترونیک، به همت پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) در قالب ۱۰ سرفصل و ارائه بیش از ۷۵ مطلب مفید تهیه شده است.
در ابتدای این ویژه‌نامه می‌خوانیم: «فرقه ضاله وهابی براساس تفکر غلط با کمک آل سعود بسیاری از آثار دینی را تخریب و به هتک حرمت قبور ائمه بقیع و دیگر اماکن پرداختند. در طول تاریخ جنایات زیادی کرده و امروزه نیز همان تفکر را دنبال می‌کند؛ در حالی که این عقیده بر خلاف کتاب و سنت است».
برای مشاهده و بهره‌مندی از این ویژه‌نامه اینجا را کلیک کنید.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد فروهر، مدیر رسانه معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به ضرورت آسیب‌شناسی خانواده و سبک زندگی در فضای مجازی، گفت: در حوزه خانواده، استراتژی کلی وجود دارد و آن این است که خانواده به منزله پایه‌گذار و بنیان اصلی جامعه حتما باید از یک قوام برخوردار باشد، در غیر این‌صورت مشکل اجتماعی جدی پیدا خواهیم کرد.
مدیر رسانه معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم اضافه کرد: در بحث خانواده، ارتباط همسران و زوجین مهمترین زیر سیستم خانواده است. در سیستم‌های کوچک مانند خانواده زیر سیستم‌های دیگری مانند ارتباط زن و شوهر باهم یک زیر سیستم است و ارتباط مادر با فرزندان، پدر با فرزندان زیر سیستم‌های دیگر، سیستم اصلی هستند. در بین همه این موارد، ارتباط زوجین با یکدیگر مهمترین شکل‌دهنده به ساختمان و ساختار خانواده است.
وی ادامه داد: در این جریان یکی از کار‌هایی که ما باید انجام دهیم، این است که به قوام سیستم خانواده به خصوص ارتباط زن و شوهر بپردازیم و آن را آفت‌شناسی و آسیب‌شناسی کنیم و اینکه چه چیز‌هایی می‌تواند سیستم خانواده بهخصوص رابطه زن و شوهر را تحت تأثیر قرار دهد را مورد بررسی قرار دهیم. امروزه موضوع رسانه و فضای مجازی یکی از مباحث بسیار مهم و اثرگذار در حوزه خانواده است. در این حوزه یکی از عوامل مهم طلاق‌های عاطفی، استفاده ناصحیح از فضای مجازی و رسانه‌ها بیان شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین فروهر با بیان اینکه به صورت طبیعی نیازمند کشش، صمیمت و جذابیت بین همسران هستیم، بیان کرد: چه عواملی باعث می‌شود تا آدم‌ها به یکدیگر علاقه‌مند شوند؟ یکی از مباحثی که باعث می‌شود همسران به همدیگر علاقه‌مند شوند همجواری و باهم بودن در یک فضای مشترک است. روانشناسان اجتماعی می‌گویند آدم‌هایی که در فضای مشترک قرار می‌گیرند و به اصطلاح همجوار می‌شوند، نسبت به هم حس مثبتی پیدا می‌کنند که این حس مثبت باعث شکلگیری عاطفه و احساس بین آنها می‌شود.
مدیر رسانه معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم تصریح کرد: امروز فضای مجازی و رسانه باعث شده علی‌رغم اینکه افراد در فضای مجازی مشترک هستند، اما باهم نباشند. یعنی آقا یا خانم خانه در فضای مجازی مشغول صحبت، چت و خواندن پیام است و با همسرش که در کنارش نشسته، همجواری ندارد. جالب این است که تلویزیون و بعضی از فضا‌ها مثل کانال‌هایی که ما درونش سرکشی می‌کنیم جذابیت یکطرفه ایجاد می‌کند؛ امروز این موضوع به یک آفت جدی تبدیل شده است و برای مقابله با این آفت باید رفتار‌های مشترک همسران را طراحی کنیم.
باید بین خانواده اشتراک در استفاده از فضای مجازی ایجاد شود
وی با تأکید بر عوامل تقویت خانواده به ایکنا گفت: خانواد‌ه‌ای که از فضای مجازی و رسانه استفاده تک نفره می‌کند، در رابطه بین اعضا دچار مشکل می‌شود؛ لذا باید یک اشتراک بین خانواده در استفاده، مشاهده و بکارگیری فضای مجازی ایجاد شود؛ این اشتراک هوشیاری، در کنار هم بودن، تبادل نظر و احساس مشترک را تقویت می‌کند و برای انسجام خانواده مفید خواهد بود.
گذشت از خوشی موقت تا رسیدن به خوشی پایدار
حجت‌الاسلام والمسلمین فروهر با ذکر چند مثال ادامه داد: اگر در فضای مجازی می‌خواهیم خبر‌های یک کانال را مرور کنیم کنار همدیگر و باهم مرور کنیم؛ این کار باعث می‌شود حداقل بخشی از حضورمان در فضای مجازی همراه و همزمان باشد. بگذاریم چیزی که علاقه خانواده است را باهم مرور کنیم نه اینکه هرکسی در گوشی خودش آن را مشاهده کند. ممکن است بعضی بگویند که اینگونه رفتار، لذت کار و استفاده را پایین میآورد، اما اینجا از یک خوشی موقت میگذریم تا به یک خوشی پایدار برسیم.
مدیر رسانه معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم اظهار کرد: البته نکته مهم در این خصوص این است که مدل مشخصی در این رابطه نداریم و لذا اگر مدلی در این زمینه نداشته باشیم، برای فهم آسیب‌شناسی و تغییر رفتار، درمان و پیشگیری قطعا دچار مشکل خواهیم شد. یکی از مسائلی که امروزه جامعه را در بخش تربیت نیز آزار می‌دهد، این استکه متأسفانه ما مدل مشخصی نداریم و یا به مدل‌های موجود هم وفادار نیستیم.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: فرض کنید شما از من به‌عنوان روحانی یک مسجد، سوال کنید که تبلیغ خوب و اثرگذار چگونه اتفاق خواهد افتاد و من در پاسخ بگویم که تلاش می‌کنم تا یک تبلیغ، خوب و موفق باشد و بعد اگر شما به من بگویید که این تلاش خوب و موفق یعنی چه؟ پاسخ دهم که خوب سخنرانی کنم، خوب با مردم برخورد کنم تا در نهایت نتایج خوبی را هم به دست بیاورم؛ اما اینگونه پاسخ دادن یعنی جواب سؤال شما را با یک حرف مبهم پاسخ دادن؛ شاید خوب برخورد کنم، اما حرف مفید و اثرگذاری بیان نکردهام. سخن در زمینه تربیت، زمانی مفید است که مدل داشته باشیم، این یعنی به‌صورت برنامه‌ریزی شده، هدفمند و گام به گام با رویکرد کلی و دقت در جزئیات بتوانم در مورد آن صحبت کنم.
مدیر رسانه معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه باید با دقت فراوان، راهبرد‌ها و راهکار‌های اصلی در زمینه مدل‌های سبک زندگی را مشخص کرد، افزود: بعد از آن میتوانیم فنون، تکنیک‌های جزئی و مرحلهبندی شده را در مقابل با مباحث مختلف از جمله فضای مجازی استخراج کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین فروهر تصریح کرد: رفتارگرا‌ها اعتقاد دارند که همه چیز براساس آموزش، یادگیری و شرطی‌سازی اتفاق می‌افتد. در رفتارگرایی می‌گویند که اگر آدم‌ها از چیزی عامل تقویتی، لذت و تشویق دریافت کردند، مجددا احتمال تکرار آن رفتار در آنها بالا می‌رود. حضور ما در فضای مجازی هم براساس نگاه رفتارگرایی، به گونه‌ای است که اگر تشویقی دریافت کرده باشیم، ماندگار می‌شویم و بیشتر از آن استفاده می‌کنیم و سرگرم آن خواهیم شد؛ لذا باید براساس اصولی که گفته شد در این فضا فعالیت کنیم وگرنه گرفتار مشکلات جبران‌ناپذیری خواهیم شد.
می‌خواهیم درباره قبولی عمل بگوییم، که کجا مهر می‌خورد می‌گویند: قبول شد. کجا مهر نمی‌خورد می‌گویند: مردود شد.
به امیرالمؤمنین گفته شد: «كم تتصدق» چقدر پول به فقرا می‌دهی؟ «كم تخرج مالك ألا تمسك» یک خرده پول برای خودت نگه نمی‌داری؟ فرمود: «إني و الله لو أعلم أن الله تعالي قبل مني فرضا واحدا لامسكت» به خدا قسم، نمی‌دانم کارهایم قبول شده یا قبول نشده است.
دعای حضرت ابراهیم برای قبولی عمل
حضرت ابراهیم خیلی مقام دارد چون پدر عیسی هست، جد عیسی، جد موسی، جد پیغمبر ما، جد امام زمان، مقام ابراهیم خیلی مقام مهمی است. رفته مکه، کعبه ساخته، کارگرش هم بچه سیزده ساله‌‌اش اسماعیل بوده است. تازه می‌گوید: «رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا» (بقره، ۱۲۷) اگر قبول کنی ارزش دارد. یعنی حتی ابراهیم، در بهترین کار ساختن کعبه، با کارگری یک پیغمبر به نام اسماعیل تازه باز هم می‌گوید: اگر قبول شد ارزش است. قبول نشود مکه و مسجدالحرام و کعبه و ابراهیم و اسماعیل، قبول نشود هیچی. این قبولی رویش عنایت شده است. حالا، مسئله دیگر…
قرآن می‌فرماید: «إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ» (مائده/۲۷) قرآن می‌فرماید: اگر کسی تقوا داشته باشد یعنی به گناه رسید خودش را نگه دارد، کارهایش قبول است. اگر هم عبادت می‌کند و هم گناه می‌کند، این قبول نیست. مثل لیوانی که هم آب درونش است، هم پر کاه درونش است. هم سوسک و پشه درونش است. شما لیوان را برمی‌گردانی. یک آیه در قرآن داریم می‌فرماید: «أُولئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ نَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ» (احقاف/۱۶) می‌گوید: من عمل اینها را قبول می‌کنم. حالا اینها چه کسانی هستند؟ ۱- کسی که از زحمات پدر و مادرش تشکر کند. ۲- عمل صالح، کارهایش درست باشد. ۳- خلاف کرد، توبه و عذرخواهی کند، اگر کسی به پدر و مادر توجه کند و کار صالح انجام بدهد و از لغزش خود عذرخواهی کند و تسلیم خدا باشد، اینها را خدا می‌گوید: «أُولئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ» من از اینها قبول می‌کنم. سعی کنیم پدر و مادر را راضی نگه داریم. لغزش کردیم فوری عذرخواهی کنیم. روایاتی داریم که لغزش کردید، خدا تا چند ساعت نمی‌نویسد. در همین چند ساعت می‌گوید: دست نگه دارید شاید پشیمان شد. اگر گناه کردیم و پشیمان نشدیم می‌گوید: پس بنویس.
قبول نشدن مسجد ضرار
منافقین در مدینه مسجد ساختند به نام مسجد در آن توطئه کنند، کمینگاه باشد، رصدخانه باشد، اخبار داخل را به خارج و به دشمنان منتقل کنند. آمدند گفتند: یا رسول الله! بیایید یک مسجد ساختیم، افتتاح کنید. «وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً وَ تَفْرِيقاً بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ»(توبه/۱۰۷) کسانی که مسجد می‌سازند اسمش مسجد است ولی درونش خانه تیمی است. مثل آمریکا که اسمش سفارتخانه بود ولی لانه جاسوسی بود. پیغمبر را دعوت کردند که مسجد بروند نماز بخواند که رسمیت پیدا کند. آیه نازل شد درون این مسجد نرو، «لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ»(توبه/۱۰۸) آن مسجدهایی که براساس تقوا ساخته شده قبول است. مسجدی که براساس تقوا نیست، قبول نیست.
عبادت بدون کسالت و کراهت
بحث امشب چیست؟ خدا از چه کسانی قبول می‌کند و از چه کسانی قبول نمی‌کند؟ می‌گوید: اینها نماز که می‌خوانند در حال کسالت نماز می‌خوانند. «وَ لا يَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلَّا وَ هُمْ كُسالى» (توبه/۵۴) نماز که می‌خواند، نمی‌خواهد نماز بخواند. با زور نماز می‌خواند، با کسالت نماز می‌خواند. این هم نماز قبول نیست. پول هم که خرج می‌کند، «وَ لا يُنْفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ كارِهُونَ» با زور پول می‌دهد و با زور نماز می‌خواند، نه نمازش قبول است و نه زکاتش قبول است. حدیث داریم پیغمبر فرمود: یا علی اگر سه چیز، در مردم بود، کارهایشان قبول است. ۱- ورع، ۲- خلق ۳- حلم. اگر ورعی بود که «يَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ» تقوایی داشت که وقت گناه خودش را نگه دارد، اخلاق خوبی داشت با مردم، در مقابل جهل جاهلان جوش نیاورد، حلیم بود. حلم داشت، آدمی که تقوا دارد، اخلاق دارد، صبور است، این کارهایش قبول است. حدیث داریم « ما عمل من لم يحفظ لسانه» (مجموعة ورام/ ج ۲/ص۵۹) کسانی که هرچه می‌خواهند می‌گویند، زبانشان کنترل ندارد، عمل‌هایش قبول نمی‌شود. روزه می‌گیرد و قرآن هم می‌خواند ولی راحت غیبت می‌کند. بخوانم… «ما عمل» عملی انجام نداده که «من لم یحفظ لسانه» کسی اگر جلوی زبانش را نگیرد، کارهایش، مثل حوضی است که ترک دارد، هرچه هم آب درونش برود آخرش خالی است چون ترک دارد.
اگر کسی گناهی می‌کند اصرار کند باز هم آن گناه را بکند، اصرار بر گناه هم باعث می‌شود خدا عمل را قبول نکند. امام صادق قسم خورد «لا وَ اللَّهِ لا يَقْبَلُ اللَّهُ شَيْئاً مِنْ طَاعَتِهِ عَلَي الاصْرَارِ عَلَي شَيْءٍ مِنْ مَعَاصِيهِ» (كافي، ج ۲، ص ۲۸۸) امام صادق فرمود: به خدا قسم کسانی که اصرار دارند گناه کنند، یعنی پی در پی گناه می‌کنند عملشان قبول نمی‌شود. از نماز ما آن مقداری که حواسمان جمع است قبول می‌شود. آن مقداری که روی ما به سمت قبله است و زبان ما تکان می‌خورد اما دلمان جای دیگر است، آن مقداری که سر نماز حواس ما پرت است قبول نمی‌شود. «إِنَّمَا يُكْتَبُ لِلْعَبْدِ مِنْ صَلاتِهِ مَا عَقَلَ مِنْهَا» (عوالي اللئالي، ج ۱، ص ۳۲۵) این هم یک مورد.
ایمان به خدا، شرط قبولی اعمال
پنج آیه در قرآن داریم نوشته «و هو مؤمن» یکی سوره اسراء است، می‌گوید: «وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعى لَها سَعْيَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ كانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُوراً» (اسراء/۱۹) اگر ایمان داشت، کارهایش قبول است. ایمان نداشت کارهایش قبول نیست. ممکن است یک کافری اتوبان بکشد، بلوار، درمانگاه، بیمارستان، مدرسه، ولی ایمان ندارد. یکوقتی ما دعوت شدیم برای خیرین مدرسه‌ساز، گفتم: شما که مدرسه ساختید کار خوبی کردید و دست شما درد نکند ولی مواظب باشید اگر مدرسه بسازید ولی خمس و زکات ندهید، فایده ندارد. مثل آدمی که جنب است و هی در اقیانوس‌ها شیرجه می‌رود. شیرجه کار غسل را نمی‌کند. سال بعد آن کسی که آمد ما را دعوت کند، گفت: آقای قرائتی بیا، سخنرانی شما خوب بود اما حرفی از خمس و زکات نزن. بگذار ما اینها را داشته باشیم.
باز یک آیه دیگر داریم، می‌گوید: «وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ»(طه/۱۱۲) باز یک جای دیگر قرآن می‌فرماید: «فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ(انبیاء/۹۴) «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ»(نحل/۹۷) من عصر نگاه کردم دیدم پنج تا «و هو مؤمن» داریم، یعنی وقتی کارتان قبول است که ایمان داشته باشید. اگر ایمان داشته باشید، یک خاطره از امام رضا بگویم. در خانه‌اش نشستیم. دو نفر ظاهراً برادر بودند، از یک منطقه آمدند خدمت امام رضا مسئله شرعی پرسیدند که نماز ما چطور است؟ امام رضا فرمود: نماز تو شکسته است. دو رکعتی بخوان. چهار رکعتی را دو رکعتی بخوان. اما شما چهار رکعت هم چهار رکعت بخوان. گفت: آقا هردو از یک منطقه و از یک خانه و از یک شهر و محله و قبیله هستیم. مثلاً برادر هستیم، چطور او شکسته و ما درست؟ گفت: تو به قصد زیارت مأمون الرشید آمدی. سفر تو سفر حرام است. چون به نیت زیارت طاغوت آمدی. اماآن برادر به قصد زیارت من آمده است. زیارت من آمدی سفرت حلال است، سفر حلال چهار رکعتی‌ها دو رکعت می‌شود. اما او به قصد زیارت مأمون آمده، سفرش حرام است و در سفر حرام نماز، بگویید… چهار رکعتی است.
کارهای ما قبول هست یا نه؟ همه کارهای ما بند به نماز است. مثل نخ، همه نخ بند به سوزن است. اگر سوزن فرو رفت، نخ هم فرو می‌رود. اگر سوزن ایستاد، نخ هم می‌ایستد. اگر نماز قبول شد همه کار قبول می‌شود، اگر نماز قبول نشود هیچ کاری قبول نمی‌شود.
نماز و زکات در کنار یکدیگر
نماز و زکات در روایت داریم که «قرینتین» یعنی هردو با هم هستند، اگر زکات نباشد نماز هم نیست. بحث قبولی است. بعضی‌ها نماز می‌خوانند و روزه می‌گیرند ولی جایی که باید حرف بزنند، تقیه می‌کنند و حرف نمیزنند. می‌خواهد این را داشته باشد، آن را داشته باشد. می‌خواهد با همه باشد و لذا کار به حق ندارد. می‌خواهد مردم داری کند. حدیث دیدم امروز عصر «لا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنْكَ شَيْئاً حَتَّي تَقُولَ قَوْلا عَدْلا» (كافي، ج ۸، ص ۱۰۷) حدیث در کافی است. اگر حرف حق زدی کارهایت قبول است. اما اگر نماز می‌خوانی و دو لیتر هم گریه می‌کنی، اما یک جایی که باید بگویی: غلط هست، درست است، موضع نمی‌گیری. ما در کاشان می‌گوییم: فلانی خاک شیر مزاج است… یعنی با همه کنار می‌آیند. هیچوقت نمی‌گوید: این کار غلط است. این فکر غلط است. می‌ترسد به مردم بر بخورد، می‌خواهد مردم داری کند. حدیث داریم، قرآن هم یک آیه داریم «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِيداً، يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمالَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ» (احزاب/۷۰ و ۷۱) اگر قول سدید، خجالت نکشید، آقا این کار غلط است. نه حالا ایشان مهمان ما هست، در ذوقش می‌خورد.
من گاهی وقت‌ها با بعضی‌ها تلفن می‌کنم، می‌گویم: سلام علیکم، می‌گوید: مخلصم آقای قرائتی، سلام با بنده است. حالتون چطور است؟ می‌گویم: سلام با بنده، جواب ما این وسط چه شد؟ من گفتم: سلام علیکم، جواب سلام واجب است، من می‌گویم: سلام علیکم، شما می‌گویی: سلام از بنده است. شروع به حرف زدن می‌کنی. بابا جواب سلام واجب است، چه شد جواب؟ می‌گوید: چه کنم؟ می‌گویم: یک سلام بده. می‌گوید: سلام علیکم! می‌گویم: حالا با هم اختلاط کنیم.
پزشک متخصصی بود حلقه طلا دستش بود. گفتم: طلا بر مرد حرام است و نماز هم باطل است. اگر می‌شود شما این طلا را دربیاورید. بعضی آنجا به ذهنشان رسید بابا این پزشکی که احترام کرده، حالا نمی‌خواهد به پزشک بگوید، ارزش ما به این است که به پزشک بگویم و به غیر پزشک هم بگویم. رُک حرف بزنیم. یکی از دوستان می‌گفت: از منبر پایین آمدم و از یک نفر پرسیدم: منبر من چطور بود؟ رُک بگو. گفت: رک بگویم؟ گفتم: بله، گفت: اول منبرت خوب نبود، ولی اخر منبرت انصافاً خراب کردی. گفت: اگر می‌خواهی رک بگویم، این رک بود. اگر کسی در حرف زدن کم میآورد جگر حرف زدن ندارد، صداقت و صراحت او کمرنگ است، عمل این هم قبول نمی‌شود.
ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام، شرط قبولی کار نیکو
یکی دیگر، ولایت؛ اگر کسی کنار کعبه تمام عمرش نماز بخواند و فکر سیاسی‌اش دنبال رهبر عادل نباشد، رهبر خدایی، آن نمازها کنار کعبه و مسجدالحرام و مکه هم قبول نمی‌شود. ما عبادت می‌کنیم ولی گاهی یک آتش می‌زنیم و می‌سوزانیم. یکبار حضرت فرمود: هرکس یک لا اله الا الله و سبحان الله بگوید، یک درخت به باغ بهشت اضافه می‌شود. یکی از اصحاب گفت: به، پس باغ ما پر از درخت است. چون خیلی لا اله الا الله و سبحان الله و الحمدلله گفتیم. فرمود: بله، ولی گاهی یک آتش می‌فرستی و همه را می‌سوزاند. حفظ عمل از خود عمل مهمتر است. همه چیز همینطور است. زاییدن نه ماه طول می‌کشد. اما تربیت بچه خیلی، قالی را آدم یکسال، دو سال می‌بافد ولی حفظ قالی صد سال طول می‌کشد. قرآن را آدم یک سال، دو سال حفظ می‌کند اما خواسته باشد این حفظ را نگه دارد، دائم باید… شما سی روز روزه گرفتید، نماز خواندید، مناجات، احیاء، اما باید حفظش کنید.
اگر زنی شوهرش را نیش می‌زند، یا شوهری به زنش نیش می‌زند، عبادت هیچیک قبول نیست. حدیث، پیغمبر فرمود: «مَنْ كَانَ لَهُ امْرَأَةٌ تُوذِيهِ» اگر خانمی به شوهرش نیش می‌زند و شوهرش را اذیت می‌کند، «لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ صَلاتَهَا» نماز خانم قبول نیست. کارهای خیر خانم قبول نیست، بعد پیغمبر فرمود: «وَ عَلَي الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِكَ الْوِزْرِ وَ الْعَذَابِ إِذَا كَانَ لَهَا مُوذِياً ظَالِماً» (أعلام الدين، ص ۴۱۴) مرد هم اگر زنش را بسوزاند و اذیت کند، اعمال مرد هم قبول نیست. ما گاهی وقت‌ها می‌خواهیم افطاری بدهیم، به زنمان می‌گوییم: عه، یا الله دیگر… چرا اینطور شد؟ بابا شما می‌خواهی افطار بدهی. خانم وظیفه ندارد. البته اگر خانم به وظیفه‌اش عمل کند، یعنی همین که وظیفه‌اش نیست، اجر دارد. زن و مرد اگر به کار همدیگر راضی باشند در ثواب شریک هستند.
امام صادق فرمود: «مَنْ نَظَر الى أبَويهِ نَظَرَ ماقتٍ وَ هُما ظالِمانِ لَهُ لَم يَقْبَلِ اللّهُ لَهُ صَلاةً» اگر انسان به پدر و مادرش نگاه خشم آلود کند، اگر پدر و مادر ظالم هم باشند، نمازش قبول نیست. اگر آدم خوبی باشند که هیچ، حتی پدر و مادر بد، اگر پدر و مادر آدم‌های بدی هستند، ظالم هستند، شما خواسته باشی نگاه تند به آنها بکنی نماز قبول نیست. پس نماز چه کسی قبول است؟ به زنت که اذیت نکن. به شوهرت اذیت نکن. زکات هم بده. خط سیاسی شما هم رهبر معصوم باشد. نگاه تند به پدر و مادرت هم نکن. من می‌ترسم باقی‌اش را بگویم، هیچکس نماند.
زمان شاه من اصفهان بودم، مسجد سید از مسجدهای مهم اصفهان است. دعا بود به ما گفتند: آنجا سخنرانی کن. شب قدر هم بود. شب‌های احیاء، من فکر کردم چه بگویم. جوان بودم و یک مقدار از سخنرانی وحشت داشتم. گفتم: الآن اگر امام زمان بیاید دست چه کسی را می‌گیرد از مسجد بیرون می‌کند؟ پیغمبر گاهی این کار را می‌کرد. یکبار در مسجد آمد، فرمود: بلند شو بیرون برو. «قُم» یعنی بلند شو بیرون برو. برو بیرون، برو بیرون! گفتند: یا رسول الله چرا اینها را بیرون کردی؟ گفت: اینها نماز می‌خوانند ولی زکات نمی‌دهند. گفتم: الآن امام زمان وارد مسجد شود این جمعیت چندین هزار نفری را ببیند، امام زمان دست چه کسی را می‌گیرد و بیرون می‌کند؟ اگر کسی سر مسلمان کلاه بگذارد، «لیس منا»، «من غش مسلما لیس منا» اگر کسی چنین خلافی کند از ما نیست. ما این را گفتیم و فردا اصفهانی‌ها خیلی‌هایشان طنزگو هستند. یک اصفهانی یک طنزی برای ما درست کرد و گفت: خبر داری دیشب چه شد؟ گفت: نه، گفت: آقای قرائتی می‌گفت: امام زمان دارد مسجد سید اصفهان شود دست چه کسانی را می‌گیرد و بیرون می‌کند؟ تو بخاطر این کارت، تو بخاطر این کارت… یک مرتبه حرف قطع شد. ما فکر کردیم برق رفت، بعد فهمیدیم امام زمان دست خود آقای قرائتی را گرفته و بیرون انداخته است.
یک چیزی می‌گویند که گر حکم شود چه… که مست گیرند، در شهر هر آنچه هست گیرند! حدیث داریم در رفیق شدن دنبال آدم بی عیب نگرد. بی رفیق می‌مانی، این جوان‌هایی که می‌خواهند یک دختری پیدا کنند صد در صد خوب، تا چهل سالگی هی تاب می‌خورند.
لقمه حلال، شرط قبولی عبادات
مرحوم دکتر بهشتی می‌گفت: در زمین دنبال فرشته نگردید. همین‌هایی که هستند! دیگر چه باعث می‌شود قبول شود؟ داریم اگر کسی لقمه حرام بخورد نماز و روزه‌اش قبول نیست. حدیثش این است «العبادة مع اكل الحرام كالبناء على الرمل» (بحارالانوار/ج ۱۰۰، ص ۱۶) کسی که نماز می‌خواند ولی در شکمش لقمه حرام است، مثل ساختمان ساختن روی شن نرم است. یعنی باید لقمه حلال باشد.
حدیث داریم اگر می‌خواهید نماز شما قبول شود، «يَأْخُذُوهُ مِنْ حَقٍ وَ يُنْفِقُوهُ فِي حَقٍ» (كافي، ج ۴، ص ۳۲) هم حلال پیدا کنید و هم در راه حلال خرج کنید. می‌گویند: کسی دکتر رفت، دکتر گفت: چته؟ گفت: ریش‌هایم درد می‌کند. گفت: چه خوردی؟ گفت: نان یخ! گفت: نه مرضت مثل آدم‌هاست و نه خوراکت مثل آدم‌هاست. عملی قبول می‌شود که درآمد درست باشد و مصرف هم درست باشد. ممکن است درآمد درست است ولی مصرف حق نداری اینقدر مصرف کنی. آقا ملک خودم است، ملک خودت باشد. چشم هم چشم خودت است شما حق داری با آب کثیف وضو بگیری؟ با آب کثیف وضو بگیری برای چشمت ضرر داشته باشد از مراجع بپرس، وضویم درست است؟ آدم هرچه دارد که نمی‌تواند… آقا بچه‌ام است. می‌دانم بچه شما باشد، می‌توانی او را بزنی؟ می‌توانی فحش بدهی؟ می‌توانی توهین کنی؟ آدم حق دارد به بچه‌اش بگوید: احمق، برو گمشو! بچه من است ولی حق ندارم به او جسارت کنم. ما فکر می‌کنیم که گاهی هم می‌گوییم: شوخی کردم. کارت غلط بود یا شوخی کردی یا جدی کردی.
