عبدالعزيز قراطيسى مى گويد:
امام صادق عليه السلام به من فرمود:
اى عبدالعزيز! ايمان ده درجه دارد، مانند نردبان كه ده پله دارد و همانند نردبان بايد پله پله از آن بالا رفت .
كسى كه در درجه دوم است ، نبايد از كسى كه در درجه اول مى باشد، انتقاد كند و بگويد: تو ايمان ندارى .
و آدمى كه در درجه اول ايمان است ، بايد به روش خود ادامه دهد تا برسد به آن كس كه در درجه دهم است .
اى عبدالعزيز! كسى كه ايمانش در مرتبه پايين تر از توست او را بى ايمان ندان ! تا كسى كه ايمانش بالاتر از توست ، تو را بى ايمان نداند.
وقتى كه ديدى كسى پايين تر از توست او را با مهر و محبت به درجه خود برسان و چيزى را كه تاب و تحمل آن را ندارد، بر او تحميل مكن ! تا او را بشكنى و اين كار خوب نيست . زيرا هر كس دل مؤ منى را بشكند بر او واجب است شكستگى دل او را جبران كند.
آنگاه فرمود:
مقداد در درجه هشتم و ابوذر در درجه نهم و سلمان در درجه دهم ايمان (كه بالاترين درجات ايمان است ) قرار داشت

امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
اگر شرابخوار به خواستگارى آمد نبايد او را پذيرفت ، چون صلاحيت ازدواج ندارد، سخنانش را نبايد تصديق نمود، هرگاه براى كسى واسطه شود نبايد او را قبول نمود. و نمى توان به او اعتماد كرد، هر كس به شرابخوار امانتى بسپارد چنانچه از بين برود، خداوند به صاحب امانت پاداشى نمى دهد و امانت از دست رفته او را جبران نمى كند.
سپس فرمود: مايل بودم شخصى را سرمايه بدهم براى تجارت به كشور يمن برود، خدمت پدرم حضرت امام باقر عليه السلام رسيدم و عرض ‍ كردم :
مى خواهم به فلانى براى تجارت سرمايه بدهم ، نظر شما چيست ؟ صلاح است يا نه ؟
فرمود:
مگر نمى دانى او شراب مى خورد؟
گفتم :
از بعضى از مؤ منين شنيده ام مى گويند او شراب مى خورد.
فرمود: سخنان آنان را تصديق كن ! چون خداوند درباره پيامبر مى فرمايد: پيغمبر به خدا ايمان دارد و مؤ منين را تصديق مى نمايد، بنابراين شما بايد مؤ منين را تصديق كنى .
آنگاه فرمود:
اگر سرمايه را در اختيار او بگذارى ، سرمايه نابود شود و از بين برود خدا تو را نه اجر مى دهد و نه امانتت را جبران مى كند.
گفتم :
براى چه ؟
فرمود: خداوند مى فرمايد:
لا تؤ توا السفهاء اموالكم التى جعل الله لكم قياما
اموالى را كه خداوند آن را مايه زندگيتان قرار داده به نادانان ندهيد.
آيا نادانتر از شرابخوار وجود دارد؟
پس از آن فرمود:
بنده تا شراب نخورده هميشه در پناه خدا است و در سايه لطف او اسرارش ‍ پرده پوش مى شود.
هنگامى كه شراب خورد سرش را فاش مى كند و او را در پناه خود نگه نمى دارد.
در اين صورت گوش ، چشم ، دست و پاى چنين شخص ، هر كدام شيطان است او را به سوى هر زشتى مى برد و از هر خوبى باز مى دارد

كسى كه در دنيا براى هواى نفس خود، حمّالى كند، كسى كه در دنيا باربر ابليس است، چه فيضى از پروردگار عالم نصيب او شود؟ كسانى كه باربر هواى نفس و ابليس هستند، مشرك هستند، به علت اينكه معبودى را در درون خود، در برابر خدا تراشيدند:

«أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ»

معبود؛ يعنى آن موجودى كه بند اطاعت از خود را به گردن انسان مى‏اندازد.

البته به صورت اختيارى است. انسانى را كه پروردگار آفريده و او را كارگردانى مى‏كند، طبيعتاً بايد گوش به حرف حضرت حق باشد، اما حالا مى‏آيد رو از خدا بر مى‏ گرداند و مطيع غير خدا مى‏ شود. مطيع هواى نفس مى‏ شود؛ يعنى خواسته‏ هاى بیمارى كه در ميدان باطن خود دارد، آنها را اطاعت مى‏ كند، او مشرك است؛ يعنى آمده است در برابر پروردگار معبود ديگرى قرار داده است.

سزاى اطاعت از شيطان‏

از شياطين اطاعت مى ‏كند، در برابر خدا انتخاب بت كرده است، نه فيضى در اختيار هواى نفس است و نه فيضى در اختيار شياطين است. كار هواى نفس ايجاد ضربه به انسان است.

«فَأَمَّا مَنْ طَغى‏* وَ آثَرَ الْحَياةَ الدُّنْيا* فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوى‏»

كار شياطين اين است كه قرآن سند داده است.

«أُولئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ»

شياطين، انسان‏ها را به سوى دوزخ مى‏كنند؛ يعنى آن كسى كه دعوت شياطين را اطاعت مى‏كند، براى دوزخ خود را آماده مى‏كند كسى كه خواسته‏ هاى بیمار باطن خود را اطاعت مى‏ كند، براى خود، ضرر و زيان فراهم مى‏ كند.

قدرشناسان، حال، گذشته و آينده بسيار كم هستند، خداوند اين آيه را براى هميشه نازل كرده است.

«وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبادِيَ الشَّكُورُ»

قدر شناسان كم هستند، حتى كسانى كه ادعاى ديندارى مى‏كنند.

اگر قدر شناسان زياد بودند، امام عصر ظهور كرده بود، در همه كشور ما صبح‏هاى جمعه دعاى ندبه است، در همه شهرها با جمعيت‏هايى كه گاهى جا نمى‏شود و در بيابان فرش مى‏اندازند؛ يعنى اين مجموعه ندبه خوان‏هاى ايران، عراق، شيعيان افغان، پاكستان و اروپا، سيصد و سيزده نفر صالح واقعى پيدا نمى‏شود؟ خير. چرا ايشان نمى‏ آيد؟ زيرا خدا به او گفته در زمين تأمين جانى ندارى. مانند پدران خود كشته مى‏شوى. مگر يازده امام قبلى را نكشتند؟

شبى كه خدا به او تأمين جانى دهد، متوجه مى‏شود كه لحظه ظهورش است، در همه جمعيت‏ها و كسانى كه ادعاى ديندارى دارند اكثرشان را كه ارزيابى مى‏كنيد متوجه مى‏شويد كه بى‏دين هستند.

«وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبادِيَ الشَّكُورُ»

در شهرى بودم كه در داشتن موقوفات، سومين شهر كشور است، اول مشهد و بعد شيراز و بعد، آن شهر است. مدير اوقاف، آن سالى كه من آنجا منبر مى‏رفتم، مدير مؤمن، مطمئن، توانمند كه مورد تأييد همه بود؛ يعنى عالمان و مردم آن شهر، او را قبول داشتند، انسان بزرگوارى بود. مى‏گفت: موقوفات اين شهر حدوداً به سيصد، چهارصد سال قبل بر مى‏گردد. مى‏گفت: زمانى كه به اين شهر آمدم، اول همه موقوفات اين شهر را شناسايى كردم، درآمد اين موقوفات را ارزيابى كردم، ديدم امسال كه سال اول مسؤليت من است، درآمد آن بسيار كم است؛ يعنى كسانى كه موقوفات را اجاره كرده بودند، اجاره سى سال قبل را مى‏دادند اين زد و بندها بين مدعيان آن شهر بود، من در آن شهر قيمت واقعى را لحاظ كردم تا حق مردم شهر ضايع نشود، اين رشوه خوارى و پارتى بازى بين يهودى‏ها، ارمنى‏ها و سنى‏هاى آن شهر نبوده؛ زيرا در آنجا يهودى، ارمنى و سنى ندارد، اين مال مردم خوارى در ميان مدعيان مسلمان بود.

امام عصر عليه السلام اگر وارد آن شهر شود و بگويد درآمد موقوفات بايد سه ميليارد باشد، همانجا كنار دروازه شهر سرش را مى‏برند. مردم توقع دارند امام زمان عليه السلام مى‏آيد به تمام مستأجران موقوفه دار بفرمايد هيچ اجاره ندهيد، به كلّ ملت هم بفرمايد: سهم امام و خمس‏ را به شما بخشيدم. اين توقع فعلى جامعه است.

اكثر مردم پول امام عصر عليه السلام را نمى‏ دهند، كسانى كه پرداخت مى‏ كنند، نزد مرجع تقليد مى‏ روند، گردن كج مى‏ كنند، كاسبى رونق نداشته، در انتقال دولت به دولت همه چيز ما به هم ريخته است، مى‏گويند: مقدارى از آن را به ما ببخشيد.

اگر به تخته قابليت ذاتى نداده بودند، يك پنجره چهارسانتى در اين دنيا پيدا نمى‏ شد. پس به نجار فاعل عالم مى‏گويند، وقتى فاعل هنرمند نقشى را مى‏ زند و ترسيمى را به وجود مى‏آورد، ترسيم فعلى و عملى است، ولى هنر نقاش با قابليت ذاتى تخته به هم گره دارد، اگر قابليت در تخته نباشد نجّار اصلًا به وجود نمى ‏آمد، يا اگر قابليت را از تخته‏ ها بگيرند، كل نجارها بيكار مى‏ شوند، بايد شغل عوض كنند.

آيا توحيد پيغمبر عظيم الشأن اسلام و پيامبران و ائمه كامل بوده است؟ اين‏ مطلب را بايد جستجو كنيم، بايد به قرآن مراجعه كنيم، خداوند در آخرين آيه سوره بقره مى‏فرمايد:

«آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ»

«أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ» مربوط به توحيد است، آيا رسول خدا صلى الله عليه و آله آيه توحيد را به طور كامل درك كرده است؟ اگر درك نكرده بود پس خداى حكيم يك پيغمبر ناقص براى ما فرستاده است. و اين امر بر خداى حكيم، قبيح است، كه ناقصى را به سوى انسان‏ها بفرستد و امر كند ناقصان را كامل كن. آيا امكان دارد ناقص، بتواند ناقصان را كامل نمايد؟ مانند اين است به فقير و تهيدست بگويند، برو تهيدستان را غنى كن.

آيا پيغمبر صلى الله عليه و آله به طور كامل خدا را شناخته است؟ در روايت آمده است كه: «2» احدى در اين عالم مانند پيغمبر، خدا را نيافته بود. چقدر خدا را يافته بود؟

پروردگار مى‏فرمايد: هر كس، هر چه درباره من مى‏گويد بوى شرك مى‏دهد حتى فلاسفه، تنها حرفى را درباره من قبول كنيد كه از زبان عباد مخلص من مى‏شنويد.

در شناخت من، به هيچ استاد، عالم و فيلسوفى در اين عالم تكيه نكنيد، آنها مرا نيافته‏اند، «إِلَّا عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ» «3» خداوند در اين آيه مى‏فرمايد: انبيا و پيغمبر صد در صد مرا يافته‏اند. خداوند انسان‏هاى كامل را براى ما فرستاده، كه ما ناقصان را كامل كنند. عالم را فرستاده، كه ما جاهلان را عالم كند.

«ولكن يسعنى قلب عبدى المؤمن»

قلب بنده مؤمن من، گنجايش مرا دارد. آسمان‏ها و زمين گنجايش مرا ندارند.

معلوم مى‏شود شما از آسمان و زمين بالاتر هستيد، از همه موجودات برتر هستيد.

شما مافوق همه موجودات و فقط مادون پروردگار هستيد، يك رباعى از بابا طاهر مطرح مى‏كنم، انسان‏هاى فهميده بسيار از اين مسائل در فشار قرار مى‏گيرند.

بابا طاهر انسان عالم و عارفى بود، درس خوانده و مى‏دانست كه چه مى‏گويد، غير از اين رباعيات، نزديك چهار صد كلمه قصار دارد، تا جايى كه من تحقيق كردم بيش از 50 حكيم و فيلسوف بر اين كلمات شرح نوشتند و هنوز هم جاى شرح دارد.

چه موقع مى‏خواهى خود را بشناسى، خداوند در سوره مباركه يونس مى‏فرمايد: فرعون وقتى خود را شناخت كه در حال جان دادن در ميان امواج آب بود.

به خدا اعلان كرد، پروردگار هم جواب او را داد:

«آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ»

اكنون خودت را شناختى، همه روابط تو را با اين عالم قطع كرده‏ايم، اكنون وقت خودشناسى نيست.

اميرالمؤمنين مى‏فرمايد: «الناس» يعنى «كل الناس»، «الف و لام» از نظر ادبى الف و لام استغراق است، به معناى كل است، البته اين كل‏ها استثناء دارد، اما بسيار محدود، «الناس نيام» «4» فرمايش اميرالمؤمنين عليه السلام بسيار عجيب است، تا كسى به ادبيات عرب وارد نباشد، ظرافت اين سخنان را نمى‏يابد، نمى‏فرمايد:

«الناس نائمون» مردم خوابشان برده است، على عليه السلام مى‏فرمايد: «الناس نيام» مردم خود خواب هستند؛ يعنى خواب با ذاتشان وحدت پيدا كرده است، اگر اين طورى باشند، با هيچ تلنگرى بيدار نمى‏شوند.

به قدرى پيغمبر صلى الله عليه و آله براى بيدار كردن مردم سعى كرد، اما آنها هدايت نشدند، كه خداوند در قرآن مى‏فرمايد:

«فَلا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَيْهِمْ حَسَراتٍ»

از غصّه بيدار كردن مردم، دارد جان تو از دست مى‏رود. خدا به او فرمود:

«ذَرْهُمْ»